Công nghệ VAR tại Euro 2024 đã được cải tiến đáng kể nhờ tích hợp AI

Kể từ khi chính thức được áp dụng vào năm 2016, công nghệ VAR (Video Assistant Referee - Trọng tài video hỗ trợ) đã liên tục trở thành đề tài của nhiều cuộc tranh luận. 

Sự không đồng nhất trong cách thức các trọng tài sử dụng công nghệ này cùng với độ trễ trong việc đưa ra quyết định đã khiến không ít người cảm thấy không hài lòng.

Tại giải Ngoại hạng Anh, một cuộc bỏ phiếu đã được tổ chức vào đầu tháng này về việc loại bỏ VAR, tuy nhiên kết quả là 19/1 ủng hộ việc tiếp tục sử dụng công nghệ này.

Tại Euro 2024, VAR được áp dụng trong tất cả các trận đấu. So với World Cup 2022 tại Qatar, công nghệ này đã được nâng cấp đáng kể với khả năng phân tích chính xác hơn nhờ vào sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI).

John Eric Goff - một nhà nghiên cứu vật lý thể thao tại Đại học Lynchburg, Virginia (Mỹ) - chia sẻ với tạp chí Nature: "Khả năng quan sát một trận bóng của AI đang ngày càng tiên tiến hơn. Nó giờ đây như một sinh vật có tri giác đang làm việc cùng con người".

Theo ông Goff, AI tích hợp trong VAR tại Euro 2024 là sự kết hợp giữa các thuật toán và máy móc hiện đại, có khả năng xử lý nhanh chóng một khối lượng lớn dữ liệu mà trọng tài thông thường không thể nắm bắt.

Dữ liệu này được thu thập từ 10 camera được bố trí khắp nơi dưới mái che sân vận động, có khả năng quan sát tới 29 vị trí trên cơ thể mỗi cầu thủ với tổng số hơn 600 điểm chuyển động trên sân. Mỗi giây, dữ liệu này được cập nhật đến 50 lần. 

"Về cơ bản, những camera này cung cấp thông tin thời gian thực về vị trí của các cầu thủ, quả bóng, và tốc độ chuyển động của bóng cũng như các phần khác của cơ thể cầu thủ", Goff giải thích thêm.

Bên cạnh đó, quả bóng sử dụng tại Euro 2024 cũng có thiết kế đặc biệt, được áp dụng công nghệ FussBallLiebe của Adidas. Cụ thể, AI sẽ  gửi dữ liệu về vị trí và từng cú chạm đến các trọng tài VAR theo thời gian thực, giúp cải thiện độ chính xác trong việc xác định các tình huống trên sân.

Theo nhận xét của Give Me Sport, đây là "một trong những trái bóng có thiết kế tiên tiến và công nghệ cao cấp nhất lịch sử bóng đá".

Ông Goff cho biết, ở trung tâm quả bóng là một cảm biến nhỏ và được kết nối với lớp vỏ bằng dây. Cảm biến này sẽ ghi lại vị trí và chuyển động của quả bóng, đồng thời có khả năng truyền dữ liệu nhanh gấp 10 lần so với các camera được sử dụng trong sân vận động.

Dữ liệu từ quả bóng này kết hợp với thông tin từ camera giúp xác định chính xác vị trí của quả bóng so với cơ thể người chơi. Chip bên trong quả bóng có khả năng phát hiện thời điểm và điểm tiếp xúc cụ thể, ngay cả khi có một cú chạm nhẹ từ một cú đá hoặc tay cầu thủ. 

Đây là những yếu tố rất quan trọng giúp trọng tài quyết định chính xác việc ghi bàn hoặc phát hiện bóng chạm tay.

Một trong những tính năng đáng chú ý của VAR là khả năng xác định việt vị bán tự động. Công nghệ này sử dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích 29 điểm dữ liệu từ mỗi cầu thủ trong không gian 3D, mô phỏng cấu trúc xương và đánh giá vị trí của các bộ phận cơ thể liên quan đến lỗi việt vị.

Nếu bất kỳ điểm nào trong số 29 điểm này vượt quá giới hạn cho phép, cầu thủ đó sẽ bị xác định là lỗi việt vị.

Hơn nữa, công nghệ goalline (vạch vôi) cũng được áp dụng để kiểm tra xem bóng có vượt qua vạch vôi và vào lưới hay không. Hệ thống sẽ sử dụng hình ảnh 3D của quả bóng hiển thị trên máy tính để hỗ trợ trọng tài trong việc đưa ra quyết định chính xác.

Cuối cùng, nhờ vào AI, VAR giờ đây có thể đưa ra các phán quyết tổng thể một cách cực kỳ nhanh chóng. Trái ngược với thời gian trung bình 70 giây để xác định lỗi việt vị tại World Cup 2022, công nghệ mới hiện tại chỉ mất ít hơn nửa phút để xử lý. 

Điều này giúp trọng tài có thể đưa ra các quyết định nhanh chóng hơn, từ đó giảm thiểu độ trễ trong trận đấu và tăng cường tính chất liền mạch của cuộc thi đấu.

Mặc dù công nghệ VAR đã được cải tiến đáng kể, nhà nghiên cứu Goff cho rằng nó vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Cụ thể, các camera hiện tại có thể chưa đủ để quan sát toàn diện mọi hành động của cầu thủ trên sân. 

Ngoài ra, thuật toán dùng để tạo hình ảnh 3D của cầu thủ chưa hoàn toàn chính xác do chỉ sử dụng 29 điểm dữ liệu, không thể phản ánh đầy đủ mọi điểm trên cơ thể cầu thủ. Tuy nhiên, các sai số phát sinh được đánh giá là rất nhỏ, dưới 0,5 cm.

Một vấn đề khác là xác định vị trí chạm bóng. Dù chip bên trong bóng có thể nhận biết được bóng đã bị chạm, nhưng nó không thể phân biệt được bóng chạm vào tay, đầu hay bộ phận nào khác của cầu thủ, điều này đòi hỏi trọng tài phải xem xét lại tình huống.

Goff cũng nhận xét: "Mặc dù AI đang giúp cho hệ thống VAR trở nên hoàn thiện hơn, tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ chứng kiến robot trọng tài trong tương lai gần. Việc xác định lỗi, phạt thẻ và ra các quyết định khác vẫn cần sự can thiệp của con người".