Đặng Nguyệt
Nhiều người trong số chúng ta có công việc đòi hỏi phải ở một vị trí trong nhiều giờ. Tuy bạn có thể đứng dậy làm một vài thứ nhưng đó vẫn là một lối sống ít vận động. Điều gì quả thực đáng báo động?
Điều tồi tệ gì sẽ xảy ra khi bạn không hoạt động? Hãy đi tìm hiểu bài viết này để xem tác dụng phụ của ngồi quá lâu.
1. Ngồi lâu có thể tăng nguy cơ tử vong sớm?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), không hoạt động thể chất chiếm 6% trong số ca tử vong trên toàn cầu. Con số có vẻ không nhiều, nhưng nó là yếu tố "rủi ro hàng đầu thứ 4" trong tỷ lệ tử vong.
Không hoạt động là nguyên nhân chính của 25% bệnh ung thư vú và ung thư ruột kết, 27% bệnh tiểu đường và 30% bệnh tim.
Một số nghiên cứu đúng là chỉ dựa trên quan sát để phát hiện ra mối tương quan. Tuy nhiên, cái chết của khoảng 70,000 cư dân Anh mỗi năm được cho là do ngồi hoặc nằm quá lâu.
2. Ngồi lâu khiến sức khỏe tệ hơn?
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra việc thiếu hoạt động sẽ khiến sức khỏe bạn trở nên tồi tệ.
Câu trả lời có thể là một vòng luẩn quẩn. Nếu bạn bị bệnh nặng, bạn có thể sẽ phải dành nhiều thời gian hơn để nằm hoặc ngồi xuống. Càng ngồi, bạn càng ít có động lực để di chuyển, như vậy là bạn ngồi xuống lâu hơn. Và đây như một quy luật nguyên nhân kết quả hai chiều.
Khi bạn dành 6h một ngày để ngồi, mức tiêu thụ oxy của bạn giảm và làm cho các bài tập đơn giản trở nên khó khăn hơn.
Như vậy, bạn càng ngồi lâu, bạn càng lười vận động. Ít hoạt động khiến cơ thể bạn trở nên mệt mỏi và bạn lại muốn tiếp tục nghỉ ngơi hơn...
Bạn có thể bắt đầu thay đổi bằng cách leo cầu thang bộ thay vì thang máy. Tuy nhiên, sự miễn cưỡng đôi khi gây ra nhiều vấn đề hơn.
3. Các mối đe dọa sức khỏe do ít vận động
Tạp chí nghiên cứu bệnh dịch Hoa Kỳ đã công bố một phân tích của hơn 127,000 người trưởng thành trong khoảng thời gian 21 năm.
Nghiên cứu này cho thấy một danh sách các bệnh tật đáng lo ngại như ảnh hưởng của việc ngồi lâu cả ngày, gồm cả ung thư, đột quỵ, bệnh thận, phổi và gan hay cả bệnh Alzheimer.
Cụ thể hơn dưới đây là những căn bệnh nguy hiểm ảnh hưởng từ việc ngồi quá lâu.
3.1. Bệnh tiểu đường
Insulin là hoóc môn giúp cơ thể bạn đốt cháy đường và carbohydrate để lấy năng lượng. Không hoạt động sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến mức độ hoóc môn và tác động thêm đến hệ thống miễn dịch.
Một người trung bình ngồi khoảng 8 giờ một ngày. Để ước tính công bằng giữa những lúc làm việc văn phòng và khi xem TV hay chơi game ở nhà, bạn có thể đang dành 6 giờ mỗi ngày để ngồi.
Chỉ sau 2 tuần với lượng thời gian ngồi này, cơ thể bạn sẽ kháng insulin và phản ứng vật lý của nó là biểu hiện tăng cân. Cản trở insulin khiến lượng đường trong máu cao hơn và đây là nguyên do dẫn đến bệnh tiểu đường loại 2.
Các chuyên gia chia sẻ rằng cố gắng dành 3 phút di chuyển sau khi ngồi xuống trong 30 phút sẽ giúp cải thiện mức đường huyết.
3.2. Cục máu đông
Các triệu chứng bao gồm đau nhức hoặc cảm giác nặng nề ở tay chân.
Tuy nhiên, một mối quan tâm lớn hơn là VTE - huyết khối tĩnh mạch có liên quan đến tứ chi bao gồm cả cánh tay.
Ở một vài trường hợp hiếm hoi, nó có thể phát triển thành thuyên tắc phổi (PE), là lúc cục máu đông biến mất và di chuyển đến phổi. Đây rõ ràng là một căn bệnh đe dọa tính mạng.
Một ví dụ đáng ngạc nhiên về tình trạng này được đưa ra sau trận động đất ở Kumamoto tại Nhật Bản vào năm 2016.
Khi đó, những người chạy trốn khỏi cuộc khủng hoảng đã dành thời gian đáng kể trong xe hơi của họ. Có đến 82% trong số 51 người di tản nhập viện có vấn đề về đông máu và 35 trong số họ mắc thuyên tắc phổi.
3.3. Bệnh tim
Bất cứ yếu tố nào ảnh hưởng đến máu đều có thể tác động đến tim bạn.
Bệnh tiểu đường thường làm tăng mức độ cholesterol xấu trong cơ thể, do đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Ngồi quá lâu có thể dẫn đến các vấn đề về tim: chỉ 2 giờ sau khi ngồi xuống, mức độ cholesterol tốt trong máu đã giảm 20%.
Một điều đáng buồn là ngồi xem TV trong 3 giờ trở lên mỗi ngày có thể gây ra khả năng tử vong vì bệnh tim cao đến 64%.
Mối liên quan giữa việc ngồi cả ngày tại bàn làm việc và cái chết sớm đã được bàn luận vào những năm 1950.
Những người lái xe buýt ở London có nguy cơ bị đau tim cao gấp đôi so với những người điều khiển phương tiện khác. Rõ ràng, đây là một vấn đề rất lớn.
Ở Mỹ, bệnh tim mạch vành còn chiếm khoảng 700,000 ca tử vong hàng năm, khiến nó trở thành nguyên nhân tử vong hàng đầu. Và đặc biệt hơn, 35% trong số những ca tử vong này là do lối sống ít vận động.
Hơn nữa, những người mắc bệnh tim cũng có khả năng bị trầm cảm. Không có gì ngạc nhiên khi loại bệnh này dẫn đến tự sát.
Theo Tổ chức Hoa Kỳ về Ngăn ngừa tự tử, 100% hoặc thậm chí nhiều hơn những người tự sát đều do rối loạn tâm thần trước khi chết và 60% bị trầm cảm nặng. Nguyên nhân đáng nói là ít hoặc không vận động.
3.4. Loãng xương
Nếu bạn ngồi trên một chiếc ghế không thoải mái, bạn có thể sẽ quen với việc bị đau lưng và cổ.
Mặc dù bạn có thể hạn chế thiệt hại này bằng việc đổi chỗ ngồi, nhưng cơ lưng và cột sống vẫn bị ảnh hưởng bởi sự không hoạt động vì ngồi cả ngày tác động tiêu cực đến bộ xương của bạn.
Đối với một số người, có thể dẫn đến chứng loãng xương, nghĩa là xương bị yếu.
Không hoạt động, nghĩa là khối lượng xương sẽ giảm với tốc độ lớn hơn vì tiêu thụ oxy giảm.
4. Cách để ngăn cản những tiêu cực do ngồi lâu
Các nghiên cứu khẳng định rằng việc di chuyển cứ sau 30 phút có thể làm giảm đáng kể nguy cơ tử vong sớm do quán tính.
Điều đó không có nghĩa là bạn phải chạy. Bạn cần tập thể dục vừa phải, tương đương với đi bộ nhanh. Hãy làm một số việc vặt để chân tay bạn được vận động.
Bạn cần làm gì đó để đốt cháy nhiều calo hơn là ngồi xuống, đơn giản như đứng lên.
Theo Bộ y tế Hoa Kỳ, 10,000 bước một ngày là một cách để vận động cơ thể có một lối sống khỏe.
Bạn có thể tăng số bước nhỏ lên hay đi bộ để làm việc, dành 1h mỗi tuần để làm vườn hay nói chuyện trực tiếp thay vì qua email...
Chú ý uống nhiều nước rất quan trọng vì mất nước có thể dẫn đến cục máu đông.
Như vậy, biết được mức độ nguy hại của việc ngồi quá lâu một ngày sẽ giúp bạn có động lực để vận động cơ thể và làm một số bài tập thể dục hữu ích. Lối sống lành mạnh là rất quan trọng, hãy cố gắng để sống khỏe.
Đặng Nguyệt
